Sądzenie i podejmowanie decyzji
Wnioskowanie – to proces rozumowania polegający na wywodzeniu konkluzji z próbki danych lub uprzednich przekonań i teorii. W celu uproszczenia tego procesu stosujemy rozmaite strategie wnioskowania.
Zniekształcenia poznawcze – są to systematyczne błędy w naszym wnioskowaniu z faktów, w sądach opartych na tym wnioskowaniu i decyzjach podejmowanych na podstawie tych sądów.
Wg Kozieleckiego:
Ludzie podejmują decyzje w określonych warunkach. Większość sytuacji jest ryzykownych. Człowiek musi ponieść porażkę.
Sytuacje dzielimy na:
pewne np. śmierć
ryzykowne
Czynności przeddecyzyjne:
Należy przewidzieć to, co się stanie po podjęciu decyzji, czyli jakie będą konsekwencje.
Należy ocenić wartość tego, co się zdarzy.
Dlaczego podejmowanie decyzji jest trudne?
Decyzje podejmujemy w warunkach ryzyka.
Pojawia się lęk przed odpowiedzialnością.
Po podjęciu decyzji powinniśmy dokonać cząstkowej oceny naszego działania, jego wglądu. Powinniśmy postawić sobie pytanie: Czy te działania zbliżają nas do celu, czy nie?
Sytuacje decyzyjne dzielimy na:
Zamknięte (decyzyjne) – to takie, w których istnieje pewien skończony zbiór działań np. polityka, wojsko, medycyna.
Otwarte – to takie, w których człowiek odnajdzie działanie, które odpowiada jego aspiracji.
Psychologowie twierdzą, że:
Życie to ciągły stres.
Podstawą rozwiązywania problemów jest dyscyplina (wewnętrzne poczucie, standardy, system wartości).
Rozwiązywanie problemów jest procesem bolesnym np. frustracja, smutek, poczucie samotności, udręka, rozpacz, ból, trwoga itp.
Pozostawienie problemów nierozwiązanych, ucieczka – stanowi pierwotne podłoże chorób umysłowych.
Sens życia polega na rozwiązywaniu problemów. To one tworzą naszą dzielność i mądrość. Dzięki problemom rozwijamy się duchowo i umysłowo. Natomiast unikanie problemów często daje cierpienie. Zatem trzeba wychodzić im na przeciw.
Dyscyplina – jest podstawowym narzędziem do rozwiązywania problemów. To cztery typy zachowań:
Odraczanie gratyfikacji – chroni nas przed konfliktami z otoczeniem (zdolność czekania na nagrodę).
Przyjęcie odpowiedzialności.
Wierność prawdzie.
Zachowanie równowagi.
Pięć racjonalnych pytań, nad którymi każdy z nas powinien się zastanowić:
Czy moje myślenie oparte jest na oczywistych faktach?
Czy moje myślenie najlepiej pomaga mi chronić moje życie i zdrowie?
Czy moje myślenie najlepiej pomaga mi osiągnąć moje bliższe i dalsze cele?
Czy moje myślenie najlepiej pomaga mi uniknąć moich pożądanych konfliktów?
Czy moje myślenie najbardziej pomaga mi odczuwać takie emocje jakie chcę odczuwać?