Problemy dzielimy na:

• otwarte (w nauce, sztuce) – poziom informacji jest niski, dopuszcza się różnorodne rozwiązania; to dylematy.

• zamknięte (w wojsku) – dany jest pełny zbiór możliwych rozwiązań.

W strukturze można wymienić:

• cel

• dane początkowe, czyli informacje zawarte w sytuacji problemowej

Problem dobrze zdefiniowany – podobny jest do problemu algebraicznego, w którym stan wyjściowy, stan docelowy oraz operacje są jasno określone. Zadanie polega na odkryciu, w jaki sposób zastosować dozwolone operacje, by uzyskać odpowiedź.

Problem źle zdefiniowany – stan wyjściowy, stan docelowy oraz/lub operacje, które mogą być niejasne i określone nieprecyzyjnie. Głównym zadaniem rozwiązującego problem jest przede wszystkim dokładne zdefiniowanie samego problemu, tak by ujawnił się punkt wyjścia, optymalne rozwiązanie i środki jego osiągnięcia.

Rozwiązywanie problemów – to myślenie przechodzące od stanu wyjściowego do stanu docelowego za pośrednictwem pewnego zbioru operacji umysłowych.

Fiksacja umysłowa – jest to blok umysłowy, wpływający negatywnie na rozwiązywanie problemów i twórczość przez hamowanie dostrzeżenia nowych funkcji przedmiotu skojarzonego wcześniej z jakimś innym celem.

Nastawienie umysłowe – jest to istniejący wcześniej stan umysłu, nawyk lub postawa, które mogą podnosić jakość i szybkość percepcji, rozwiązywanie problemów w pewnych warunkach, ale hamować i zakłócać jakość naszej aktywności umysłowej, kiedy stare sposoby myślenia i działania przestają być w nowych sytuacjach produktywne.

Strategie rozwiązywania problemów:

• algorytm – metodyczna procedura „krok po kroku”, która gwarantuje końcowy sukces pod warunkiem wystarczającej ilości czasu i cierpliwości.

• heurystyka – jest nieformalną „regułą kciuka” pozwalającą iść na skróty, redukującą rozwiązywanie złożonych problemów o prostszych operacji osadzania.

Fazy rozwiązywania problemów:

1. Dostrzeganie problemu.

2. Analiza sytuacji problemowej (określenie różnicy między tym co wiemy, a tym co jest pożądane).

3. Wytwarzanie pomysłów na rozwiązanie problemów.

4. Weryfikacja pomysłów (trzeba wybrać jedno rozwiązanie).

5. Przystępowanie do działania.

Fazy rozwiązywania problemów wg Dewey'a:

1. Sytuacja problemowa.

2. Ukazanie problemu.

3. Wstępne gromadzenie informacji o przedmiocie (problemie).

4. Sformułowanie hipotezy w oparciu o zgromadzone informacje.

5. Plan działania.

6. Sprawdzenie słuszności przewidywań.

7. Formułowanie związane z rozwiązywaniem problemów.

Utrudnienia związane z rozwiązaniem problemów:

• nastawienie

• wcześniejsze doświadczenia

• brak informacji

• ograniczenia związane z postrzeganiem